Portfolio
Pagina 2/15
Bolspiralen
In oktober 1958 maakt Escher een van zijn mooiste, maar ook een van zijn moeilijkste figuren. Hij heeft lang zitten blokken op Bolspiralen, zoekend naar een oplossing voor het driedimensionaal weergeven van de open banden die samen een bol vormen. Bolspiralen hoort tot een serie prenten waarin Eschers fascinatie voor moeilijke constructies te zien is. […]
Lees meer
Regelmatige vlakverdeling bij stichting De Roos
M.C. Escher deed het in 1921, 1931 en 1932: het maken van illustraties bij teksten van anderen. Maar na respectievelijk Flor de Pascua, XXIV Emblemata en De vreeselijke avonturen van Scholastica was hij er klaar mee. Hij wilde niet meer geassocieerd worden met het vak boekillustratie. Wanneer de bibliofiele stichting De Roos hem in 1956 […]
Lees meer
Een huisje in de lava
Hedenmorgen vroeg op en in gezelschap van de 3 Duitschers Stern naar Giarre per trein, om er dezelfde lavastroom (van 1928) te zien die ik reeds 3 jaar geleden zag en teekende. Ik vind er een bijzonder typisch onderwerp: een huis met een mooie palm erachter, gespaard door de hevige lava-verwoesting en geheel door zwarte […]
Lees meer
Ernst Gombrich over M.C. Escher
Op 29 juli 1961 verschijnt het artikel How to read a painting (Adventures of the mind) van kunsthistoricus Ernst Gombrich in het befaamde Amerikaanse tijdschrift The Saturday Evening Post. Hierin beschrijft Gombrich op uitvoerige wijze een aantal van Eschers prenten. De subkop luidt: ‘By visual paradoxes the artist shocks the viewer into the realization that […]
Lees meer
Belvédère
Voor velen vormen Eschers onmogelijke gebouwen de hoogtepunten in zijn oeuvre. Het zijn die prenten waarnaar bezoekers op zoek gaan als ze bij ons in het museum komen. Ze gaan ervoor staan en bespreken met hun familie en vrienden wat ze voor hun ogen zien gebeuren. Het zijn wat dat betreft echt praatplaten. Als je […]
Lees meer
Spelen met puzzels
‘Vroeger heb ik veel van Grimm gehouden. Als kind, ook als jongen was ik er enorm door gegrepen. Nu herlees ik The Hobbit, van Tolkien, de tocht van die dwergen. Er is geen werkelijkheid bij. Waarom (blik van alle speelsheid ontdaan) moet je met je neus gedrukt worden op die ellendige werkelijkheid. Waarom mag je […]
Lees meer
De pest van Albert Camus
De Franse filosoof, journalist, schrijver en Nobelprijswinnaar Albert Camus schreef zijn roman De pest in 1947. Het boek was een directe reactie op de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. De ziekte zelf en het overwinnen ervan zijn een metafoor voor de strijd tegen de nazi’s, de bruine pest. In deze coronatijden is de oorlog in […]
Lees meer
Piano di Sant’Andrea, Genua
De Piano di Sant’Andrea is een historische plaats in de oude binnenstad van Genua, bovenop een heuvel met dezelfde naam. De Piano wordt begrensd door de torens van de Porta Soprana. In de middeleeuwen was dit de belangrijkste toegangspoort tot de stad. Aan de voet van de torens ligt het geboortehuis van Christoffel Columbus. Escher […]
Lees meer
Sint Pieter vanaf de Gianicolo
Direct boven de wijk Trastevere, aan de westkant van de rivier de Tiber, rijst de Gianicolo (of Janiculum) uit boven de stad Rome. Deze heuvel biedt een geweldig uitzicht over de eeuwige stad en is een geliefde plek voor stadsbewoners. Dat moet het voor Escher ook zijn geweest, vooral het park rond de Villa Doria […]
Lees meer
Ontwikkeling I
Ontwikkeling I en Ontwikkeling II zijn de eerste prenten waarin Escher probeert een bevredigende vorm te vinden voor het concept ‘oneindigheid’. Ze laten een ontwikkeling zien, maar ze maken er dus zelf ook onderdeel van uit. In oktober 1937 liet hij zijn verzameling vlakvullingen zien aan zijn broer Berend (ook wel Beer genoemd), hoogleraar geologie, […]
Lees meer
Predestinatie (Verkeerde wereld)
In het universum van M.C. Escher heersen vooral harmonie, rust, orde en vrede. Disharmonie, onrust, wanorde en oorlog zijn ver weg of dienen als achtergrond voor de schoonheid op de voorgrond. Denk aan prenten als Tegenstelling (Orde en Chaos) en Kristal. Escher ziet de wereld als een eeuwigdurende strijd tussen deze uitersten. Als kunstenaar had […]
Lees meer
Luchtkasteel
In het Escher-archief van het Kunstmuseum Den Haag (voormalig Gemeentemuseum) ligt een klein voorleesboekje uit 1898, Eschers geboortejaar. Hij las er veel uit voor aan zijn zonen. Gezien de publicatiedatum zou je je kunnen voorstellen dat zijn vader dat ook aan hem had gedaan. In het kinderboek staat een verhaal dat de inspiratie vormt voor […]
Lees meer
Escher en The Rolling Stones
50 jaar geleden, op 5 december 1969, lanceerden The Rolling Stones het album Let It Bleed. Het is een van de bekendste Stones-albums, met daarop klassiek geworden songs als Gimme Shelter, Midnight Rambler en You Can’t Always Get What You Want. De hoes bevat een taart en een platenspeler, maar er had een prent van […]
Lees meer
De adrenaline van de race
In Machina 5 schreef ik over boksfilms en in hoeverre die uitstijgen boven andere sportfilms. Maar er is een genre dat in de buurt komt. Niet in aantallen maar wel qua adrenaline. Op 14 november gaat Ford v Ferrari in première, de nieuwste in het langzaam uitdijende genre van de racefilm. De film gaat over […]
Lees meer
Het knippermoment van Waterval
“Het verschrikkelijke knippermoment.” Dat is de duiding die oud-conservator Micky Piller, tijdens een uitzending van VPRO-radioprogramma OVT (zie onderaan), gaf aan het moment wanneer een beschouwer Eschers litho Waterval voor de tweede keer bekijkt. Water dat stroomt en van een verhoging naar beneden valt. Die waarneming is bij een eerste keer kijken zo gedaan. Maar […]
Lees meer
Het einde van de voorfilm
Onder de naam SparkShots krijgen medewerkers van animatiestudio Pixar zes maanden vrij om in een team een korte animatiefilm te maken die dan via YouTube te bekijken is, en vanaf eind dit jaar ook via streamingkanaal Disney+. De SparkShots zijn niet in de bioscoop te zien. In de jaren negentig begon Pixar haar korte films […]
Lees meer
De tijdgeest van Jurriaan Andriessen
Op 23 augustus 1996 overleed de componist Jurriaan Andriessen, telg uit een bekende kunstenaarsfamilie. Zijn grootvader Willem en zijn vader Hendrik waren ook componisten en zijn broer Louis is dat nog steeds. Ook zussen Caecilia (zij overleed afgelopen week) en Heleen waren actief in de muziek. Oom Mari Andriessen was beeldhouwer, oom Nico was architect […]
Lees meer
De mens op de maan
Op 20 juli 1969 zette Neil Armstrong de eerste stappen op de maan, precies 50 jaar geleden. Hij klom de trap af, zette een voet op de poederige maanbodem en zei: ‘Een kleine stap voor de mens, een grote stap voor de mensheid’. De Apollo 11 missie geldt nog steeds als een van de meest […]
Lees meer
The Walt Disney Remake Company
Steve Jobs heeft het bedrijf niet opgericht maar als grootste investeerder en ook een tijd CEO was hij wel de man die Pixar tot grote hoogten wist te stuwen. Disney, die andere legendarische animatiestudio en sinds 2006 eigenaar van Pixar, realiseerde zich dat haar aankoop haar de baas was als het ging om ‘original content’. […]
Lees meer
De Relativiteit van Lone Sloane
Philippe Druillet, geboren op 28 juni 1944, staat bekend om zijn barokke tekeningen en bizarre sciencefictionverhalen. Na een paar jaar als fotograaf te hebben gewerkt, debuteerde hij in 1966 met Lone Sloane, le Mystère des Abîmes, een stripboek dat was geïnspireerd door Druillets favoriete schrijvers H.P. Lovecraft en A.E. van Vogt. Druillet zou later nog […]
Lees meer
J.R.R. Tolkien
‘Als ik Tolkien toch niet had! De eenzame avonden zijn nl voor mijn geduldigheid het moeilijkst. Maar daar helpt hij mij doorheen met zijn fantastische wereld van Hobbits, Elfen, dwergen en goede wizards, gecontrasteerd door de meest afschuwelijke, duivelse monsters.’ Deze ode aan de Britse schrijver en academicus John Ronald Reuel Tolkien (1892-1973), die wereldberoemd […]
Lees meer
San Michele dei Frisoni
In juni 1932 kreeg Escher een opdracht van het Nederlands Historisch Instituut in Rome. Het instituut wilde aandacht besteden aan een kerk waarvan de zichtbaarheid door de opkomende nieuwbouw in de hoofdstad werd bedreigd. In de litho die Escher van deze San Michele dei Frisoni (de Friezenkerk) maakte, veroorlooft hij zich flink wat vrijheid. Hij […]
Lees meer
De Calanches van Piana
Escher was een wandelaar en een kijker. Dat zijn twee liefhebberijen die gelukkig prima te combineren zijn. In zijn Italiaanse jaren maakte hij elk voorjaar een lange trektocht door toen nog onherbergzame streken als de Abruzzen en Calabrië. Hij keek zijn ogen uit en verwonderde hij zich over de schitterende natuur en het eigenzinnige landschap […]
Lees meer