Dat Apple een succesvol bedrijf is, met talloze fantastische producten en innovaties op zijn naam, zal niemand ontkennen. Maar tegenover de successen staan ook mislukkingen. Denk aan de Power Mac G4 Cube. Of de iPod Hi-Fi, als iemand zich die nog herinnert. En Apple’s sociale muziekdienst Ping zijn we ook maar snel vergeten. Ook in de filmwereld kan een droom zomaar een nachtmerrie worden.

Op 26 juli gaat Terry Gilliams The man who killed Don Quixote in première. Maar liefst 29 jaar heeft Gilliam aan zijn droom gewerkt: een film geïnspireerd door het boek De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha van Miguel de Cervantes. In 1989 begon de regisseur plannen te maken, maar door financieringsperikelen duurde het tot 1998 voordat de camera’s gingen draaien. Toen het geld eenmaal binnen was, moest hij alsnog de opnames staken door een spectaculaire opeenvolging van pech. Zoveel pech dat er een documentaire is gemaakt om dan toch in ieder geval iets te kunnen laten zien van al deze ellende: Lost in La Mancha. De jaren daarna bleef Gilliam proberen om een nieuwe productie op de rails te krijgen.

En nog steeds zit het de 77-jarige regisseur van meesterwerken als Brazil en 12 Monkeys constant tegen met deze film. Hij moest zich begin mei in het ziekenhuis laten opnemen vanwege een geperforeerde slagader (de media riepen dat hij een beroerte had gehad) en ondertussen heeft Amazon zich teruggetrokken uit het project, waardoor de film geen Amerikaanse release dreigt te krijgen. Don Quixote kan met gerust hart hét schoolvoorbeeld genoemd worden van films die een helse productie kenden.

Gilliam is niet de enige

Andere voorbeelden zijn er overigens genoeg te vinden. Soms is alleen het script al jaren in de maak, zonder dat er echt grote inspanningen aan de productiekant zijn gedaan. Illuster voorbeeld daarvan is Dallas Buyers Club. Scenarist Craig Borten leurde jarenlang met het script en schreef vele versies voordat het uiteindelijk lukte de film te maken.


Vaker gaat het mis met regisseurs die hun hand overspelen. Na een sterke start denken ze de wijsheid in pacht te hebben, met soms grote gevolgen. Michael Cimino was Hollywoods lieveling na het enorme succes van The Deer Hunter. Maar met opvolger Heaven’s Gate wist hij eigenhandig de productiekolos United Artists failliet te laten gaan. Zover kwam het niet met The Last Movie, maar de tweede film van Dennis Hopper was wel een gigantische flop. Hij kreeg de vrije hand van producent Universal vanwege het succes van voorganger Easy Rider, maar ze schrokken zich wild van wat Hopper uiteindelijk liet zien.

Met het floppen van One from the Heart schoot regisseur Francis Ford Coppola vooral zichzelf in de voet. Hij stopte bakken met eigen geld in wat zijn droomfilm zou moeten worden, na de productiehel die Apocalypse Now hem had bezorgd. Maar het ging volledig mis. Coppola ging failliet en moest zichzelf jarenlang als regisseur verhuren om zijn schulden af te kunnen betalen.

Maar al deze films werden uiteindelijk wel gemaakt. Het komt ook voor dat het hele project wordt afgesloten zonder een te bewonderen eindresultaat. Zelfs de grootste namen maken dat mee. Van Ridley Scott, Steven Spielberg en James Cameron tot Stanley Kubrick, Darren Aronofsky en Paul Verhoeven. Lees vooral eens de boeken The Greatest Sci-Fi Movies Never Made en Tales From Development Hell: The Greatest Movies Never Made? van David Hughes. Vol met films die schitterend hadden kunnen zijn – maar nooit het daglicht zagen. Terry Gilliam staat er ook in.

Dit stuk verscheen eerder in Machina 4 (juli/augustus 2018), van de makers van MacFan