In het Utrechts Archief is vanaf 22 mei de tentoonstelling Utrecht fietsstad te zien. De tentoonstelling vertelt het verhaal van de Utrechtse fietscultuur aan de hand van foto’s, affiches, filmbeelden, fietsmodellen en historische fietsen. Die fietscultuur wil de stad graag in stand houden. Utrecht heeft een actieplan gelanceerd om de beste fietsstad ter wereld te worden. De tentoonstelling en het actieplan lopen vooruit op het evenement waar de stad al jaren naar uit kijkt: de start van de Tour de France.
In Utrecht werd in 1885 het eerste fietspad van Nederland opengesteld. Ook zijn de ANWB (1883) en de Fietsersbond (1975) hier opgericht, waren er ‘fietsscholen‘ te vinden, vonden grote fietsfeesten op de Maliebaan plaats en is de grootse fietsenstalling ter wereld in aanbouw. De tentoonstelling Utrecht fietsstad laat zien hoe de fietser zijn plek in het straatbeeld veroverde. Van een elitaire hobby op hoge bi’s tot massa’s fietsende studenten en whatsappende vaders en moeders met kroost op het stuur. Van een gevaarlijke hobby voor een kleine groep waaghalzen tot dé manier van stadsvervoer voor iedere bewoner.
Al in de jaren dertig zag het zwart van de fietsers en dat is, na een dip in de jaren zestig, alleen maar meer geworden. Inmiddels heeft Utrecht verreweg het hoogste fietsgebruik op de korte afstand van de vier grote steden. Alleen al tussen 7.00 en 19.00 uur rijden dagelijks ruim 100.000 fietsers via de binnenstad van en naar werk, school, universiteit, openbaar vervoer en winkels.
De Amerikaanse transportdeskundige Kevin J. Krizek ziet dat met goedkeuring aan. Voor een periode van drie jaar is hij als fietsprofessor aangesteld bij de Radboud Universiteit Nijmegen. Volgens Krizek heeft Nederland een zeer succesvolle fietscultuur, maar die wordt als vanzelfsprekend gezien. Hij onderzoekt ‘het geheim’ van het Nederlandse fietsen. Wat zijn de ingrediënten? Waarom wordt hier zoveel gefietst? Hoe is de Nederlandse fietscultuur gevormd? Hij zal zijn bevindingen presenteren tijdens het VeloCity-congres in 2017 in Arnhem en Nijmegen.
In een interview op verkeerskunde.nl zegt hij dat fietsen als onderwerp voor onderzoek in opkomst is. “De US, Australië en Duitsland hebben allemaal 4 à 5 onderzoekers die volledig op de fiets zijn gefocust, terwijl het fietsgebruik in die landen minimaal is. In Nederland wordt heel veel gefietst, maar de wetenschappelijke activiteit lijkt gering. Ik denk dat ik kan bijdragen Nederlandse onderzoeken en ideeën internationaal bekender te maken, door de uitwisseling van ideeën en gedachten aan te scherpen. En dan kan het helpen dat ik van buiten kom.”
Foto’s: Het Utrechts Archief
