De verkoper uit de titel is Willy Loman, het hoofdpersonage uit Death of a Salesman. Dit beroemde toneelstuk van Arthur Miller is een hoeksteen van de Westerse toneeltraditie, maar ik wist niet dat het ook in Iran opgevoerd wordt. Willy is een man die teleurgesteld is in het leven. Hij prefereert de illusie boven de realiteit. Het stuk gaat ook over waarheid versus perceptie en over ontrouw. Willly wordt gesteund door zijn vrouw Linda, die wel door heeft dat haar man in een droomwereld leeft en hem er liever in laat zitten. Het stuk wordt in The Salesman opgevoerd in Tehran en Willy en Linda worden gespeeld door het echtpaar Emad en Rana. Terwijl ze druk bezig zijn met de repetities moeten ze plotsklaps hun appartement verlaten omdat het gebouw op instorten staat. In het appartement waarin ze dan terecht komen, beschikbaar gesteld door een collega, blijkt een vrouw gewoond te hebben met een nogal losse moraal. Als Rana op een avond een douche neemt wordt ze aangevallen door een man. Rana is getraumatiseerd en Emad gaat op zoek naar de dader, vastberaden maar ook vol schaamte voor wat de buren zullen denken. In dat proces komt de relatie van het paar onder druk te staan en ook die met collega’s en flatgenoten.

De film van Asghar Farhadi, van wie ik eerder A Separation zag, deed me denken aan het werk van Michael Haneke. Vooral Cache. Gewone mensen maken iets uitzonderlijks mee en dat gebeuren laat vervolgens alles schuiven. Ze zijn letterlijk niet meer dezelfde en moeten zichzelf opnieuw uitvinden. Farhadi doet dat subtieler dan Haneke, die kijkers echt met veel ongemak op hun stoel laat schuiven. In The Salesman ligt het vergrootglas op de moraal, de eer van de vrouw en het wegduwen van verlangens. In een Islamitische samenleving als die in Iran kan alleen een blik op een blote rug van een vrouw die niet de jouwe is al een ongelooflijke pijn veroorzaken. De man van die vrouw kan zijn woede erover nauwelijks beteugelen. Ook in het toch relatief vrijzinnige Tehran. Hoewel ik zelf weinig met die gevoelens kan, weten Farhadi en zijn acteurs me toch mee te slepen in dit portret van het hedendaagse Iran.