Ziekenhuizen, buslijnen, megastallen, bedrijventerreinen, windmolens, bibliotheken, werkloosheid en natuurlijk de aardgaswinning. Dat zijn de belangrijkste onderwerpen die spelen en die ook in de Stemwijzers naar voren komen.
De Stemwijzerstelling waar mensen het over eens zijn is naast de meest verdeeldheid veroorzakende geplaatst. Ook staat het onderwerp dat het vaakst stemgewicht is toegekend erbij. De cijfers zijn aangevuld met een analyse van de thema’s die in het nieuws zijn geweest. Soms landelijk, vaak lokaal.
Friesland
Bij de buren gaat het alleen maar over gas maar in Friesland is er van spanning nauwelijks sprake. Dat er nieuwe windmolens komen is duidelijk maar gebeurt dat op de Afsluitdijk of in het IJsselmeer? Andere thema’s zijn het wel of niet aanleggen van nieuwe bedrijventerreinen en het al dan niet verlagen van de opcenten, de belasting op motorvoertuigen. Friesland heeft een eigen Stemwijzer en de resultaten daarvan zijn niet toegankelijk.
Groningen
Stemwijzer: 88904 deelnemers
De provincie moet ervoor zorgen dat gedupeerden door aardbevingen worden uitgekocht door de NAM en het Rijk.
Eens: 73%, oneens: 12%
Bedrijven mogen zich niet alleen op bedrijventerreinen, maar ook op het platteland vestigen.
Eens: 40%, oneens: 50%Meeste stemgewicht: Aardgaswinning
Verreweg het belangrijkste thema is natuurlijk hoe ver de aardgaskraan dichtgedraaid wordt. Dat het minder moet is iedereen duidelijk, maar hoe ver die kraan dicht gaat verschilt per partij. Ook de veestallen mogen op warme aandacht rekenen. Specifiek de grootte daarvan. Links legt de grens bij anderhalve hectare, van rechts mag het best wat groter. Het andere grote onderwerp is de werkloosheid: Groningen telt meer werklozen dan vier jaar geleden en volgens ING-analisten komt daar in 2015 geen verbetering in.
Drenthe
Stemwijzer: 55149 deelnemers
De provincie moet ervoor zorgen dat ook naar kleine dorpen een bus blijft rijden, ook als dat extra geld kost.
Eens: 85%, oneens: 10%
De provincie moet het natuurbeheer (buiten de grote natuurgebieden) vooral door boeren laten doen.
Eens: 40%, oneens: 41%Meeste stemgewicht: Regionale ziekenhuizen en de bus in kleine dorpen
Mogen bedrijven uitbreiden, ook al gaat dat ten koste van de natuur? Het CDA stelt dat de natuur in dienst moet staan van de economie. PVV, SGP en CU scharen zich daarachter. D66, PvdA en SP zijn tegen. Drenthe is een dunbevolkte provincie en het stoppen van de bevolkingskrimp en van het wegtrekken van bedrijven is iets dat alle partijen willen. Ook staat de bereikbaarheid voortdurend onder druk. Heb continueren van buslijnen is niet rendabel maar is geld toeleggen verantwoord? De VVD vindt dat niet. De partij ziet vooral heil in het uitbreiden van het wegennet, maar daarin staat ze niet alleen. Ook andere partijen zien er wel wat in.
Overijssel
Stemwijzer: 102030 deelnemers
De provincie moet meer geld uitgeven om kleine dorpen en kernen bereikbaar te houden met het openbaar vervoer.
Eens: 80%, oneens 11%.
De provincie mag geen subsidie geven aan islamitische organisaties.
Eens: 46%, oneens: 38%.Meeste stemgewicht: Zorgtaken en duurzame energie
Prioriteit nummer één is hier werk. Overijssel is een van de provincies met de hoogste werkloosheid van Nederland. Die is niet gelijk verdeeld: in Zwolle gaat het goed maar Enschede zucht onder het gewicht van 17% werkloosheid. Ook in Overijssel speelt de tegenstelling economie en natuur. Maar hier uit zich dat in een groot streven naar duurzaamheid door de provincie versus een tegenstribbelend bedrijfsleven.
Gelderland
Stemwijzer: 161288 deelnemers
Er mag geen tol worden geheven op het nieuwe stuk A15 tussen Elst en Zevenaar, ook als dat de provincie extra geld kost.
Eens: 75% oneens: 13%.
De provincie moet meer geld steken in fietspaden en minder in autowegen.
Eens: 36%, oneens: 36%.Meeste stemgewicht: Werklozen
Door de perikelen rond PVV-statenlid Marjolein Faber, die de partijwebsite door haar zoon liet bouwen, is het thema integriteit ineens actueel in Gelderland. Althans, bij de andere partijen. Die vonden in haar een gemakkelijk doelwit tijdens de campagne. Volgens het Gelders Dagblad heeft de provincie Gelderland sinds 2000 bijna 6,2 miljard verdiend aan energiebedrijf Nuon. Een luxeprobleem maar de besteding ervan, vermogensbeheer tegenover banen scheppen, zal partijen de komende jaren nog flink uit elkaar drijven. Ook hier spelen, net als in de noordelijke provincies, bereikbaarheid en mobiliteit een rol. De regio Arnhem-Nijmegen heeft de ambitie uitgesproken om in 2020 de economisch best presterende regio buiten de Randstad te zijn, maar volgens een rapport van de Rabobank zal dat moeilijk worden. Met het andere speerpunt Wageningen gaat het wel goed. Daar staan krimpregio de Achterhoek en door de provincie verspreide leeglopende dorpskernen tegenover.
Flevoland
Stemwijzer: 36314 deelnemers
Er mogen windmolens komen langs de Houtribdijk tussen Lelystad en Enkhuizen.
Eens: 79%, oneens: 14%.
De provincie Flevoland moet mensen verbieden het hele jaar door in een recreatiewoning te wonen, ook als het gaat om tijdelijke woningen voor asielzoekers.
Eens 42%, oneens: 45%.
Gemeenten in Flevoland mogen alleen binnen de dijken bouwen, niet in het water.
Eens: 42%, oneens: 43%.Meeste stemgewicht: Lelystad Airport
Belangrijk zijn hier de natuur, windmolens en de zorg. Het plan voor het OostvaardersWold, een groot nieuw natuur- en recreatiegebied, sneuvelde eerder in de Raad van State. Maar het wel of niet ruimte bieden aan de natuur is een onderwerp dat nog steeds fel wordt beleefd door partijen. Om meer draagvlak te creëren voor toekomstige plannen is op 16 maart het platform Nieuwe Natuur gelanceerd. Andere thema’s zijn het wel of niet uitbreiden van Lelystad Airport en het aanleggen van buitendijkse projecten als havens en woonwijken. En ook hier zorgt de uitbreiding van het aantal windmolens voor rumoer.
Utrecht
Stemwijzer: 148916 deelnemers
De provincie moet ervoor zorgen dat in kleine dorpen regelmatig een bus rijdt, ook als dat extra geld kost.
Eens: 79%, oneens: 14%.
De provincie moet gemeenten toestaan huizen te bouwen op voormalige landbouwgrond.
Eens: 42%, oneens: 40%.Meeste stemgewicht: Ziekenhuizen
Het hoofdthema in Utrecht is de uitbreiding van de A27 bij Amelisweerd. Daar zijn alle besluiten al over genomen maar de discussie is nog niet verstomd. In de Stemwijzer is 35% het eens met de uitbreiding en 40% is tegen. De aanleg lijkt onafwendbaar maar in de uitvoering is ruimte: wat wordt het aantal rijstroken en wat wordt de maximumsnelheid? Met de provincie gaat het economisch heel goed. De pijnpunten liggen vooral in de zorg en de bereikbaarheid van kleine kernen: OV-verbindingen, investeringen in regionale ziekenhuizen en het openhouden van bibliotheken.
Noord-Brabant
Stemwijzer: 187882 deelnemers
In Noord-Brabant mogen alleen nieuwe bedrijventerreinen komen als de bestaande vol zijn.
Eens: 81%, oneens: 14%.
De provincie moet meer doen om Noord-Brabant bekend te maken in het buitenland.
Eens: 41%, oneens: 40%.Meeste stemgewicht: Jeugdzorg
Het onderwerp wat altijd onrust veroorzaakt is intensieve veehouderij. Het kernwoord: megastallen. Over de wens daar grenzen aan te stellen is iedereen het eens maar hoe ver mogen die beperkingen gaan? Een ander pijnpunt is de nieuw aan te leggen weg tussen Eindhoven en Helmond. De gemeenten zijn tegen vanwege aantasting van het landschap. De provincie is voor, vanwege de economie. Saillant is dat het plan al is weggestemd door de Tweede Kamer maar dat de rechtse- en centrumpartijen het desnoods door de provincie zelf willen laten betalen.
Limburg
Stemwijzer: 66904 deelnemers
De provincie moet bij het Rijk aandringen op een grotere rol in de bestrijding van criminaliteit.
Eens: 81%, oneens: 8%.
De provincie moet meebetalen aan het slopen van leegstaande panden in kleine dorpen.
Eens: 42%, oneens: 41%.Meeste stemgewicht: Ziekenhuizen
Voorop staat hier de bevolkingskrimp. Die kan leiden tot spookdorpen waar vrijwel niemand meer woont maar die wel overeind staan. Er zijn burgers die willen dat de provincie meebetaalt aan sloop maar daar staan ook veel tegenstanders tegenover. Het wel of niet continueren van buslijnen hangt daar mee samen. Er moet geld bij maar is het dat waard? En ook hier ligt een noodlijdend vliegveld. Moet de provincie financieel steun blijven verlenen aan Maastricht Aachen Airport?
Noord-Holland
Stemwijzer: 266788 deelnemers
De provincie moet bibliotheken in kleine gemeenten steunen.
Eens: 71%, oneens: 20%.
Dichtbij luchthaven Schiphol mogen nieuwe woningen worden gebouwd.
Eens: 44%, oneens: 42%.Meeste stemgewicht: Hoeveelheid sociale huur/koop woningen
Thema nr. 1: windmolens. PvdA, D66 en GroenLinks zijn voor windmolens op het land. VVD, CDA en PVV zijn tegen. Andere onderwerpen zijn mogelijke nieuwe busbanen om dorpen bereikbaar te houden, het openhouden van bibliotheken en de vraag waar in Noord-Holland nog ruimte is om te bouwen.
Zuid-Holland
Stemwijzer: 303468 deelnemers
Veebedrijven mogen alleen groeien als boeren hun dieren de mogelijkheid geven de wei in te gaan.
Eens: 75%, oneens: 12%.
De natuurgebieden moeten met elkaar worden verbonden, ook als dat ten koste gaat van landbouwgrond.
Eens: 35%, oneens: 45%.Meeste stemgewicht: Sociale huurwoningen
Een mogelijke kerncentrale op de (eerste) Maasvlakte is al ruim veertig jaar onderwerp van discussie. Ook nu duikt het weer op, ook in de Stemwijzer. Behalve VVD en PVV zijn ongeveer alle partijen in Zuid-Holland tegen. Ook de kantorenleegstand, het wel of niet meer ruimte geven aan de land-en tuinbouw en wel of niet verbinden van natuurgebieden zijn actuele onderwerpen.
Zeeland
De balans tussen natuur en economie is een belangrijk onderwerp. Veel partijen en burgers vinden dat het na het besluit rond de Hedwigepolder wel klaar is met de ontpoldering. Behalve GroenLInks. Eenzelfde botsing speelt in de Westerschelde. Ruim baan voor economische ontwikkeling of het beschermen van de natuur. De kerncentrale in Borssele moet eerder dicht van de linkse partijen. Ook hier is de bereikbaarheid van kleine kernen en het openhouden van ziekenhuizen een heet hangijzer. Met dat laatste is iedereen het eens maar moet de provincie dat betalen? Net als Friesland heeft Zeeland een eigen Stemwijzer. De resultaten daarvan zijn niet toegankelijk.
Het totaal aantal ingevulde stemwijzers over 10 provincies (om 18.45 uur): 1.417.634