2/5 

Prometheus in IMAX 3D is, los van de film zelf, al een bijzondere ervaring. Doordat ik wat verder van het scherm zat dan destijds bij Avatar leidde het 3D-effect in elk geval niet zo enorm af. En door de gemengde ontvangst van de film in de diverse recensies die ik gelezen had waren de verwachtingen al wat bijgesteld. Desondanks viel het tegen.

Ridley Scott verdient credits voor zijn poging het Alien-universum uit te rekken en het  te voorzien van een visie die tegen alles in gaat waar de films in eerste instantie om leken te draaien. In Prometheus blijkt het niet te gaan om een strijd tussen mensen en uit de krochten van het heelal voortgekomen wezens die slechts uit zijn op de vernietiging van het menselijk ras, maar om een strijd tegen de stichters van dat menselijk ras. Die daarvoor wezens inzetten die inderdaad voorkomen in de andere films, maar die ze zelf gecreerd hebben. Een bizar uitgangspunt dat in deze opsomming wat warrig overkomt, maar dat doet het in de film ook. Door deze stichters te introduceren wordt de contrast tussen evolutieleer en godsbesef nog eens uitgebreid met een 3e element. Het leek er echter op dat de makers inzagen dat ze hier, binnen de kaders van een sci-fi film, niet uit zouden komen en daarom blijft het bij de gelovige Elizabeth Shaw die hardop de logica van dit alles probeert te volgen. Uiteindelijk blijkt het toch gewoon een strijd tegen meerdere Alien lifeforms en de noodzaak hun reis naar de Aarde te stoppen.

Belangrijkste kritiek is toch de plot en het ontbreken van urgentie. Het aanwijzen van plotgaten heeft niet zoveel zin, daar is het uitgangspunt te warrig en te ambitieus voor. Nee, het scenario is gewoon slecht en de dialogen vaak tenenkrommend. De redenen waarom Alien, Aliens en Scotts eigen Blade Runner wel werkten is dat er diepe filosofische concepten in verborgen zitten, maar dat je in eerste instantie kijkt naar zeer goed gemaakte horror/sci-fi/actiefilms. Nergens wordt in die films een belofte gedaan over die diepere lagen. Je wordt als kijker geprikkeld ze te zoeken en er je eigen ding mee te doen. In Prometheus worden ze door je strot geduwd waardoor de fouten je ook niet meer kunnen ontgaan. Een andere duidelijke referentie is 2001, A Space Odyssey. Maar ook daar was Stanley Kubrick zo wijs om de vragen door zijn kijkers te laten stellen, niet door de personages. Scott maakte een soort kruising tussen Alien en 2001 maar komt niet uit die mix. Een duidelijke les van Prometheus is wat mij betreft dat God niets te zoeken heeft in sci-fi. Religie roept vragen op die de logica in de weg staan, remmend werken op plotvoortgang en vooral stuitend saai zijn en beledigend voor kijkers die er echt nix mee hebben.

Alien draaide om de crew van de Nostromo die, onderweg naar huis, ineens de plannen om moest gooien omdat er een noodsignaal was opgepikt. Daarom ga je zo mee in hun strijd tegen het monster; ze zijn er aan de haren bijgesleept. In Aliens wordt een contingent mariniers op LV426 afgestuurd. Stoer als ze zijn, Ripley weet beter. Niettemin gaan ze er met volle overtuiging op af. Daardoor is het uitgangspunt simpel maar zeer effectief: seek & (try to) destroy, regroup, fight it out. Prometheus gaat om een wetenschappelijke missie waarin elementen van de eerste en de tweede film gestopt worden maar dan zonder de drive en logica die daarbij horen. Het wetenschappelijke element is vervolgens een lachertje, zoveel fouten als daarin worden daarin gemaakt.

Maar waar ik het meest moeite mee is het ontbreken van urgentie. Alien en Aliens zijn films die je in je buik raken, waar je van achterover slaat of waar je naar kijkt terwijl je het uitschreeuwt van enthousiasme of wegduikt achter een kussen. Die adrenaline ontbreekt in Prometheus, op een paar scenes na. En dat doet de film bij mij, ook na een paar dagen overdenken, echt de das om. De pijnlijke conclusie: Prometheus laat me koud.