Er staat een onaf ruimteschip in Cupertino, Californië. Als een afgeplatte Death Star in aanbouw, stil op de grond in plaats van stationair draaiend in de ruimte. Apple’s nieuwe hoofdkantoor Campus 2 is een gigantische schijf met een omtrek van bijna twee kilometer en een vloeroppervlak van 260.000 vierkante meter. Ruim 13.000 medewerkers moeten hier straks een werkplek vinden, er komt een fitnesscentrum dat geschikt is voor 20.000 mensen en in het restaurant kunnen 2100 gasten tegelijk eten. Ook de kosten zijn duizelingwekkend: die zouden op zo’n 5 miljard dollar liggen.
De vele enorme glazen wanden en het ronde design moeten er voor zorgen dat mensen eerder met elkaar in contact komen en ideeën uitwisselen. De volledige Campus zal op duurzame energie draaien en rondom het gebouw worden 7000 bomen geplant. Het ontwerp van Norman Foster wordt gerekend tot het Neo-futurisme, een term die zonder details te kennen al tot de verbeelding spreekt. Toch roepen die enorme maten, die glazen wanden, de grote ruimtes, die massa’s mensen die allemaal elke ochtend dat ruimteschip binnen gaan en de architectuurparaplu waar dit alles onder valt, ook andere gevoelens op.
THX-1138
Op 11 augustus ging Equals draaien in de Nederlandse bioscopen. Een thriller die zich in een kille toekomst afspeelt waarin efficiëntie aan de macht is, emoties zijn uitgebannen en liefde niet bestaat. Als er toch wat gaat broeien tussen hoofdrolspelers Kristen Stewart en Nicholas Hoult, komen er scheuren in dit koude koninkrijk. Deze futuristische werelden waarin er iets behoorlijk niet in de haak is, worden ook wel dystopieën genoemd. Daar zijn verschillende varianten van maar Equals kent veel soortgenoten. Films die zich kenmerken door grote ruimtes, veel glas en koele kleuren, massaliteit, anonimiteit, efficiëntie en een alom aanwezig totalitair regime. Equals lijkt qua thematiek veel op de debuutfilm van George Lucas: THX-1138 (1971). Liefde, seks en relaties zijn verboden en de bevolking wordt met drugs onder controle gehouden. Uit deze ondergrondse witte wereld proberen een man en een vrouw die elkaar desondanks gevonden hebben, te ontsnappen.
In de toekomstwereld van Gattaca (1997) is de mensheid volledig gericht op genetische perfectie. Alleen de geslaagden (‘valids’) hebben toegang tot goede banen en luxegoederen. In The Island (2005) voelen Ewan McGregor en Scarlett Johansson dat er iets niet klopt in het beeld dat het regime van hun eigen afgesloten wereld en die daarbuiten, schetst. Net als in Lucas’ film zijn emoties in Equilibrium (2002) uitgebannen, worden drugs gebruikt als opium voor het volk en houdt een totalitair regime alles in de gaten. Artistieke expressie is verboden en boeken worden verbrand. Fahrenheit 451 (1966) is de beroemde voorganger, waarin een politiestaat aan de lopende band brandstapels maakt van literaire werken. Deze eerste Engelstalige film van Francois Truffaut is gebaseerd op de gelijknamige roman van Ray Bradbury. Diens collega Aldous Huxley schreef het oerboek van deze totalitaire toekomstwerelden: Brave New World. Alle thema’s die in de dystopische cinema populair zouden worden, zaten al in deze roman uit 1931. Achter de hedonistische idylle in Logan’s Run (1976) gaat een groot drama schuil, waaraan iedereen zich overigens zonder morren onderwerpt. Elke inwoner die de dertig passeert, wordt genadeloos afgemaakt.
Logan’s Run
Het rijtje kenmerken van de filmische dystopieën vormt de negatieve kant van het positieve rijtje van Campus 2. Het is dan ook verleidelijk om met deze filmische blik naar het gigantische nieuwe hoofdkantoor te kijken en je voor te stellen dat die 13.000 medewerkers daar onderworpen zijn aan een totalitair regime. Een regime dat geen ruimte laat voor emoties, dat de enorme massa drilt in het maken van perfecte witte producten en waarin alleen voor de jeugd plaats is.
Als Apple straks de poorten open gooit laat het vast zien dat dit geassocieer met een kille toekomstwereld veel te ver gezocht is. Tot die tijd doen we alsof Ray Bradbury, Aldous Huxley en al hun filmische equivalenten, wel gelijk hebben. Wel zo leuk toch?
Dit stuk verscheen eerder in MacFan 126 (september/oktober 2016)