Mad Max: Fury Road is met groot enthousiasme onthaald door critici en publiek, in binnen- en buitenland. Regisseur George Miller triomfeert, 36 jaar na de eerste film. Maar dat doet er allemaal niet toe. Millers film moet namelijk zo snel mogelijk de zalen uit. Hij blijkt namelijk een paard van Troje. Een vehikel van feministen om hun visie op te dringen aan echte mannen.
Dat is de teneur van een debat dat in de VS woedt, een land dat vol zit met gefrustreerde conservatieve mannen die hun machokant niet kwijt kunnen. Ze voelen zich verbonden in gedeelde waarden als het recht om wapens te dragen, een adoratie voor de vlag, een afkeer van de overheid en het traditioneel houden van de rol van de vrouw. Voor die groep was er altijd een genre films waarin ze die waarden vertegenwoordigd zien: actie. Liefst de post-apocalyptische variant waarin de mensheid is gereduceerd tot een hoopje overlevers dat alle vooruitgang overboord gegooid heeft en het onderling uitvecht. Vrouwen zijn in die wereld slechts geschikt om verkracht, ontvoerd en verhandeld te worden. Lichtend voorbeeld voor deze mannen waren de Mad-Maxfilms die George Miller met hoofdrolspeler Mel Gibson maakte tussen 1979 en 1985. Max Rockatansky was een eenzame strijder die alle remmen los gooit na het verlies van vrouw en kind. Zijn wereld was er een van woestijn, benzine, geweld en een waslijst aan bizarre voertuigen waarmee de partijen elkaar te lijf gingen. Miller wilde al jaren een vervolg maken maar door de teloorgang van Gibson en 9/11 werd zijn project steeds verder de toekomst ingeschoven. Maar nu is hij er dan toch. Met een nieuwe Max (Tom Hardy) en, tot ongeloof van velen, een vrouwelijke variant naast hem. Deze Imperator Furiosa (Charlize Theron) heeft meer zinnen, is vaker in beeld, heeft de touwtjes in handen en zou je met recht de held van Mad Max: Fury Road kunnen noemen. Niks mis mee, is de eerste gedachte. Eindelijk een beetje tegenwicht voor al die briesende, schietende, neukende en diep het gas intrappende mannen. Maar Furiosa is in korte tijd een symbool geworden voor alles wat er mis is met moderne actiefilms.
Don’t breath
Het begon met een artikel op Return Of Kings, een blog voor “heteroseksuele, masculiene mannen.” Inmiddels heeft het stuk ruim 3400 reacties en het werd opgepikt door social mediakanalen en nieuwssites als CNN, The Guardian, The Telegraph en The Huffington Post. De kritiek van ROK en medestanders is dat Mad Max: Fury Road met Furiosa en andere sterke vrouwen het actiespektakel dat de film moet zijn, volledig doet imploderen. Vrouwen hebben in hun ogen niets te zoeken in deze mannenwereld. Daar komt bij dat Max geïntroduceerd wordt als een speelbal van strijdende partijen die gered wordt door Furiosa. Het toppunt volgens deze Male Right’s Activists is een scene waarin Max tot twee keer toe mis schiet en Furiosa hem uit de brand helpt. Zijn schouder als steun gebruikend. ‘Don’t breath’, fluistert ze hem toe. Zo neemt deze kaalgeschoren eenarmige versie van Max steeds de leiding en de echte Max wordt erop uitgestuurd om de voortrazende vrachtwagen te ontdoen van belagers. De wereld van ROK, de MRA en alles wat zich heteroseksueel, masculien en zelfs misogyn noemt was te klein.
Het is een achterhoedegevecht van een paar zielige mannen die hun wereld al jaren kleiner zien worden. De nieuwe Mad Max moest een sprankje hoop brengen als masculien baken in een door feministen bedreigde samenleving waarin voor echte mannen geen plaats meer is. Maar tot hun wanhoop zit zelfs in dat baken een vrouw achter het stuur.
De neiging van deze mannen om in Mad Max: Fury Road een Trojaans feministisch paard te zien, vraagt er natuurlijk om belachelijk gemaakt te worden. Bijvoorbeeld omdat deze ‘superieure’ mannen blijkbaar zo eenvoudig gebrainwashed kunnen worden door het ‘inferieure’ geslacht. Toch zou dat te gemakkelijk zijn. Interessanter is het te onderzoeken wat de film dan wel is. Het verhaal is in een paar zinnen te vertellen: Furiosa ontsnapt met de harem van haar baas Immortan Joe, op zoek naar een plek om opnieuw te beginnen. Ze pikt Max op die ontvoerd was door Joe’s leger. Die zet met groots vertoon van macht de achtervolging in. Dat is het. Mad Max: Fury Road bevat minder plot dan elk van de vorige films. Hij draait om de actiescenes en die zijn inderdaad weergaloos. Als een orgie van rollend staal dendert de film over je heen. Maar als alle zand is neergedaald blijft er weinig over. Wat de eerste Mad-Maxfilms zo sterk maakte was de combi van overweldigende actie, een flinke dosis ironie en een zoektocht naar zingeving in een veranderde wereld. In de nieuwe film blijft eigenlijk alleen die actie over. Liefhebbers daarvan, die het liefst zo weinig mogelijk dialogen en verdieping willen zien, zouden daarom juist tevreden moeten zijn.
Kuisheidsgordels
Dan de vrouwen. Op hun vlucht komen Furiosa en Max een groep oudere vrouwen tegen die hebben weten te overleven, tegen de klippen op. Ze dragen een doos met zaden bij zich, de hoop op een nieuwe wereld. Je zou er met een welwillend oog een feministische boodschap in kunnen zien. Daartegenover staat de harem van Joe. Een groep prachtige maar weerloze vrouwen met kuisheidsgordels om, die als dragers fungeren voor Joe’s mannelijke nageslacht. De vrouwen in de Citadel, Joe’s thuisstad, worden als koeien gemolken om hun moedermelk. Daar is weinig feministisch aan. Laten we de strijd tussen de sterke en de zwakke vrouwen een gelijkspel noemen.
Mad Max: Fury Road is een post-apocalyptische actiefilm met matig ontwikkelde personages, een flinterdun plot, een mix van sterke en zwakke mannen en vrouwen en schitterend vormgegeven voertuigen die in een spectaculair ballet van staal, rubber, benzine en zand de ‘woedende weg’ afdenderen. Als lemmingen op weg naar het einde. Perfect voor heteroseksuele, masculiene en misogyne mannen en voor feministen die hun verstand op nul weten te zetten.