5/5 

De jaarlijkse oorlogsfilm rond 4 en 5 mei is wat verlaat vanwege een Hemelvaartweekend dat alle aandacht opslokte. Daarom maar eens flink uitpakken met deze zwart-witklassieker waarin een groep Japanse soldaten moet zien te overleven op het Filipijnse eiland Leyte in de nadagen van het conflict in de Stille Zuidzee.

Regisseur Kon Ichikawa duikt diep de lichamelijke en psychologische hel in als soldaat Tamura door het desolate landschap doolt. Hij is zwak maar leeft nog omdat hij door zijn tbc niet is opgegeten door zijn collega’s. Fires on the Plain is zowel schitterend in de manier waarop het landschap gevangen wordt en het acteerwerk als gruwelijk in zijn onderwerpskeuze en diepte. Dat heb ik eerlijk gezegd toch liever dan een eenzijdig gruwelijke film als Son of Saul. Door die schoonheid houdt Ichikawa me juist bij de les.

De film bevat een aantal meesterlijke scenes, waaronder die met een groep soldaten die ’s nachts een kloof moet over zien te steken en opgewacht wordt door vijandelijke tanks. Ook is er eentje waarin de groep vanuit de lucht beschoten wordt. Iedereen duikt en een deel blijft dood achter terwijl de rest voortstrompelt, de lijken moeizaam ontwijkend. Een eenvoudig shot met maximaal effect.

Ichikawa toont zowel het instinct van de mens om te overleven als de strijd van de ziel om de waardigheid te behouden in de waanzin van de oorlog. De plichtsgetrouwheid en vaderlandsliefde van de Japanse soldaat gebruikt hij als een fel contrast met de dierlijke manier waarop ze moeten overleven. Apathie, jaloezie, wraak, moordzucht, kannibalisme. Alles kan hier. Als Tamura over het eiland dwaalt en, hoewel zichtbaar verzwakt, steeds de dodendans lijkt te ontspringen, bouwt Ichikawa de sympathie voor hem steeds meer op. Hij houdt Tamura en de kijker een wortel voor in de vorm van een mogelijke terugkeer naar beschaving en normaliteit. Om die illusie uiteindelijk toch keihard onderuit te halen.