Op 7 juni 1968, vandaag precies 50 jaar geleden, opende De werelden van M.C. Escher, de eerste Nederlandse overzichtstentoonstelling van M.C. Escher in het Haagse Gemeentemuseum. De directe aanleiding was Eschers 70ste verjaardag, op 17 juni dat jaar. Het was zeker niet zijn eerste expositie, maar het was wel voor het eerst dat een belangrijk kunstmuseum op eigen initiatief een overzicht toonde van zijn hele werk, benaderd zowel vanuit de kunstgeschiedenis als vanuit Eschers eigen systematiek.
De opening was een groot succes. Escher was er met zijn vrouw Jetta door zoon Jan naartoe gereden. De aula was afgeladen vol en in de hal daarbuiten stonden meer dan 100 mensen die er niet meer in konden. Escher werd geëerd met speeches en gaf zelf een korte lezing met dia’s. De tentoonstelling trok tienduizenden bezoekers, geïnteresseerd geraakt door een uitdagende tentoonstellingsposter (met een afbeelding van Andere Wereld) en het lange interview met Bibeb dat op 20 april in Vrij Nederland was verschenen. De catalogus moest binnen de kortste keren worden herdrukt en Escher werd geïnterviewd door vele Nederlandse en buitenlandse journalisten. De kritieken waren unaniem positief en lieten zien dat de auteurs zich echt flink verdiept hadden in Eschers oeuvre.
Zo schreef het NRC:
“De samenstelling van de tentoonstelling, die het mogelijk maakt Eschers kunst van diverse kanten te benaderen, is enig in haar soort, zoals ook Escher uniek is. Een tweede kunstenaar van wie men zo’n expositie kan maken zou uiterst lastig te vinden zijn. Iedere ware liefhebber en kenner van het grafische metier dient hem te bewonderen, desnoods met voorbijgaan aan zijn knappe wetenschappelijkheid. Zijn beheersing van de techniek van houtsnede, houtgravure en litho is meesterlijk in zuiver artistiek opzicht. Ik blijf het intussen een onbegonnen werk vinden om topstukken aan te wijzen. De thema’s en hun problematiek mogen vaak wisselen, maar de kwaliteit van de vormgeving blijft artistiek gezien vrijwel steeds van hetzelfde niveau.”
En de Volkskrant:
“Een man van wetenschap verbaast zich, wil weten, gaat analyseren – een kunstenaar verwondert zich, laat het voorwerp van zijn verwondering verheerlijkt liggen in zijn open hand en herschept het in een bezield beeld. Het zeldzame bij Escher is nu dat zijn verwondering ontspringt aan een hoogste orde, een kristal, en dat het die orde artistiek beelden bevestigt en verklaart. Vanuit dit samentreffen ontstond een artistiek levenswerk van beslist unieke aard.”
Hij moest er 70 voor worden maar Escher werd eindelijk door een groot publiek serieus genomen als grafisch kunstenaar.
Kranten
Een selectie van krantenartikelen die verschenen naar aanleiding van de tentoonstelling.
De Telegraaf, 15 juni 1968. Deze pagina op Delpher
Trouw, 15 juni 1968. Deze pagina op Delpher
Nieuwsblad van het Noorden, 19 juni 1968. Deze pagina op Delpher
Limburgsch dagblad, 14 juni 1968. Deze pagina op Delpher
Het vrije volk, 22 juni 1968. Deze pagina op Delpher
De Volkskrant, 28 juni 1968
Het Parool, 3 juli 1968. Deze pagina op Delpher
De Tijd, 8 juli 1968. Deze pagina op Delpher
Dit artikel verscheen eerder op www.escherinhetpaleis.nl