Ik had me een tijd geleden voorgenomen om eens flink in het oeuvre van Alexander MacKendrick te duiken maar nu ik terug kijk is het bij The Man in the White Suit gebleven. Al die films die om aandacht vragen, het is om gek van te worden.
The Man in.. is een film uit zijn Britse Ealing tijd. MacKendrick was geboren uit Schotse ouders die naar de VS verhuisden maar na de dood van zijn vader keerde moeder met de 7-jarige Alexander terug naar Schotland. Die begon in de filmwereld als art director en scriptschrijver, en hij maakte de overstap naar regie toen hij propagandafilms en documentaires ging maken voor het leger na het uitbreken van WOII. Ook raakte hij betrokken bij Roberto Rosselini’s Roma citta aperta. Na de oorlog begon hij bij Ealing waar hij veelgeprezen comedies maakte als Whisky Galore!, The Man in the White Suit en The Ladykillers. Maar toen Ealing in 1955 werd verkocht moest hij noodgedwongen voor zichzelf beginnen. Hij vertrok naar de VS omdat hij meer kansen zag in Hollywood. Hij vond dat hij verwend was binnen de Ealing studio en het financiële aspect van het vak lag hem helemaal niet. Dat bleek al direct bij zijn eerste overzeese productie: The Sweet Smell of Succes. Ondanks het succes van de film was MacKendrick erg teleurgesteld over de constante nadruk op efficiëntie. Hij was een artiest en een perfectionist, iets waar een gemiddelde Hollywoodproducer een flinke hekel had. Film is een business en een filmproductie is niet anders dan een investering die geld op moet brengen.
Ondanks die tegenstelling en de conflicten op de set is The Sweet Smell of Succes wel een ijzersterke film geworden. Het verhaal: persagent Sidney Falco (Tony Curtis) wil zijn klanten vermeld zien in de invloedrijke Broadway-column van J.J. Hunsecker (Burt Lancaster). Hunsecker is een arrogante en harteloze man die zeer goed beseft dat hij in een machtige positie verkeert. De relatie tussen Hunsecker en Falco is die als tussen honden in een roedel, waarbij Falco kwispelt en gaat liggen in de hoop dat alfahond Hunsecker hem iets toewerpt. JJ heeft echter een zwak: zijn zusje Susan. Die woont bij hem in en die wil hij beschermen en voor zichzelf houden. Koste wat kost.
Als Susan een relatie krijgt met een jazz-muzikant krijgt Falco de opdracht die te stoppen. Falco is wanhopig en gaat in op de eis van de intimiderende Hunsecker. Wat volgt is een vuil plan waarbij Falco en Hunsecker elkaar steeds meer omlaag trekken om de muzikant te ruïneren en Susan in het gareel te houden.
The Sweet Smell of Succes is een bewerking van een kort verhaal van Ernest Lehmann en ondanks flinke rewrites voor de scriptversie is de film nog steeds erg dialogue driven. Dat hoeft niet erg te zijn, zie bijvoorbeeld fameuze screwball comedies als Bringing Up Baby en His Girl Friday. Maar hier zijn die dialogen in veel gevallen zo kunstmatig, het wemelt werkelijk van de metaforen, dat het lastig is alles te volgen. Maar als je goed op let wordt je beloond met schitterende regels als ‘You’ve got more twists than a barrel of pretzels’, ‘My right hand hasn’t seen my left hand in 30 years’, ‘It’s a publicity man’s nature to be a liar. I wouldn’t hire you if you wasn’t a liar’ en ‘I’d hate to take a bite out of you, you’e like a cookie full of arsenic‘. Woorden zijn hier zweepslagen en het is vaak pijnlijk om te zien wat personages elkaar aan doen.
Veel scenes spelen zich af in het deel van Manhattan tussen 42nd en 57th street en zijn daar ook op locatie gedraaid. De hectiek van de straat straalt af op de film en dat werkt als een tierelier. De stad is hier de ster en wordt in prachtig contrastrijk camerawerk neergezet als een labyrinth waarin mensen proberen te overleven en slechts weinigen erin slagen om boven het gepeupel uit te stijgen. Burt Lancaster is erg goed als de sinistere maar intellectuele bruut Hunsecker. Maar de grootste verrassing is Tony Curtis. Die speelde tot die tijd vooral de mooie jongen en ideale schoonzoon, maar hier trekt hij alle registers open als de aalgladde regelneef Sidney Falco die kruipt en slijmt waar het nodig is om zijn doel te bereiken. Een bewonderenswaardige rol. Twee topacteurs in Hollywood die harteloze en nietsontziende klootzakken spelen. Waar vind je dat nog?
