Ik heb begrepen dat de Fransen niet echt blij zijn met de manier waarop Napoleon wordt geportretteerd in deze verfilming door Ridley Scott en Joaquin Phoenix. Ik geef ze geen ongelijk. Er schijnen honderden biografieen te bestaan over de Corsicaanse generaal en ook meerdere films, maar ik had nog niks gelezen of gezien. Het is dus de vraag hoe hij daarin werd neergezet maar het zal vast anders zijn dan de manier waarop het hier gebeurt. Een man die geobsedeerd was door twee dingen: Josephine (Vanessa Kirby, erg sterk) en oorlog voeren. In die volgorde.
Al bij de eerste succesvolle oorlogshandeling onder zijn leiding, de bevrijding van Toulon, zetten Scott en Phoenix de toon. Napoleon is zeer eerzuchtig maar niet bepaald de held zoals de Fransen die graag zien. In het vervolg worden de belangrijkste gebeurtenissen uit zijn leven behandeld en krijgen een aantal veldslagen veel aandacht. Maar er wordt ook veel weggelaten en met historische nauwkeurigheid heeft het dan ook weinig te maken. De film is puur bedoeld als entertainment en Scott kan in ieder geval zeggen dat hij op dat gebied heeft gewonnen. Napoleon verveelt nooit, want er is veel ruimte voor absurdisme en spektakel. Scott gooit je direct in het diepe in het tonen van de wreedheid van de oorlog. Vanaf de eerste kanonskogel voor het paard van Napoleon tot het bestoken van Egyptische piramides en het vangen van een hele vijandelijke troepenmacht onder een ijslaag. Napoleon lijkt hier meer op een schurk uit een stripboek dan op een echt persoon. Phoenix vecht zich met zijn gepijnigde gezicht door zijn rol heen, of het nou om het bestijgen van zijn paard of van zijn Josephine gaat.
Intussen bespeelt die Napoleon als een viool, de jaloerse commandant en echtgenoot die haar brieven schrijft vanaf het front terwijl zij thuis nieuwe minnaars ontvangt. En toch zijn ze allebei op een bepaalde manier overlevers en dit bindt hen tijdens hun tumultueuze relatie. Omdat Josephine geen kinderen meer kan baren, iets waar ze pas na vijftien jaar proberen achter komen, is hun huwelijk gedoemd. Toch kunnen ze niet zonder elkaar. De film is op z’n interessantst als de twee onderzoeken hoe ze om moeten gaan met een steeds veranderende wereld, waarin ze steeds meer macht en invloed hebben maar ook steeds meer vijanden die hen willen vernietigen.
Het is moeilijk te zeggen of Napoleon bedoeld is als historisch spektakel of als satire. Er is zeker enige bewondering voor Napoleon Bonaparte als oorlogsheld, leider en politiek strateeg die zich een weg naar de top wist te manoeuvreren. Maar zijn ego is zo groot als heel Frankrijk terwijl hij hier ook kleinzerig, rancuneus en kruiperig is. Bij vlagen is de film erg grappig terwijl de veldslagen juist heel intens zijn. Scott en de scenarioschrijvers lijken niet te hebben geweten wat voor film ze eigenlijk hadden willen maken. Als aanvulling op de bestaande Napoleoncanon is deze film wel interessant maar baseer je oordeel vooral niet alleen op dit beeld.
Dat hoeft gelukkig ook niet. Er schijnt een director’s cut van ruim vier uur te volgen. Die zal waarschijnlijk superieur zijn aan deze versie, al is het de vraag of ik me er nog een keer aan wil wagen.