Een Oscar voor Beste film schept verwachtingen. Die maakt Spotlight waar. Het verhaal over een team van onderzoeksjournalisten dat kindermisbruik door katholieke priesters in Boston boven water wil brengen, is meeslepend van begin tot eind. Vergelijkingen met de godfather van dit genre, All The President’s Men, liggen voor de hand maar Spotlight kan prima op zichzelf staan.
Net als in journalistieke voorgangers als ATPM, The China Syndrome en Veronica Guerin of in onderzoeksthrillers als Zodiac, The Insider en The Parallax View begint het verhaal klein. ‘Er schijnt daar iets aan de hand te zijn, willen jullie eens kijken?’ Dat kijken gebeurt in eerste instantie met tegenzin maar naarmate er meer tegels gelicht worden, groeit het enthousiasme. Tegelijk laat Spotlight ook zien dat een zoektocht als deze een frustrerende bezigheid kan zijn en dat lang niet iedereen het belang van de ‘waarheid’ ziet. De kerk is zo verweven met het dagelijks leven in Boston (op veel andere plekken ook trouwens), dat een verstoring van dat evenwicht alleen maar ellende zou brengen. ‘Don’t make waves’. Het is aan de koppigheid en de monomanie van het team, weggestopt in een kelder van The Boston Globe, te danken dat die waarheid toch naar buiten komt.
Thrillerelementen als die in ATPM, met een ‘deep throat‘ die in parkeergarages informatie overbrengt en met persoonlijke bedreigingen, blijven het team overigens bespaard. Al wordt er wel degelijk druk uitgeoefend.
Wat de film zo sterk maakt is dat je precies weet hoe het af gaat lopen, dit is immers allemaal echt gebeurd, maar dat je zo door de verwikkelingen meegesleept wordt, dat het niet uit maakt. Daarbij wordt er door de hele cast sterk geacteerd, met voorop de fantastische Mark Ruffalo als een stuiterbal van een journalist die zich als een bloedhond op de zaak stort en ook nog een persoonlijke strijd moet leveren met zijn eigen religieuze opvoeding.
Leuk detail: de editor van The Boston Globe is Ben Bradlee Jr (gespeeld door John Slattery die ik vooral ken als de flamboyante Roger Sterling in Mad Men). Hij is de zoon van Ben Bradlee (Jason Robards in ATPM), de editor van The Washington Post in de jaren 70 en 80. Waar junior aan de leiding stond van het onderzoek naar de priesters was senior de supervisor in het onderzoek van Woodward en Bernstein naar het Watergateschandaal. Dan heb je als familie wel een mooi verhaal elke Thanksgiving.
De film heeft, naast een Oscar, nog wat anders opgebracht. De productiemaatschappij van Spotlight is een beurs voor onderzoeksjournalistiek gestart waarop journalisten een beroep kunnen doen die machtsmisbruik door publieke of private instellingen aan de kaak willen stellen.